مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری التهابی مزمن است که بر سیستم عصبی مرکزی ما تأثیر می گذارد. یعنی سیستمی که به ما امکان می دهد عملکردهای حیاتی خود را کنترل و هماهنگ کنیم. بیشترین مناطق آسیب دیده مغز،اعصاب بینایی و نخاع هستند. براثر این بیماری، انتقال تکانه های عصبی مختل می شود. پیام های ارسال شده توسط مغز آنطور که باید به بقیه بدن منتقل نمی شود. به همین دلیل این بیماری بر بسیاری از عملکردهای ما تأثیر می گذارد از جمله: کنترل حرکات، ادراک حسی، حافظه، بینایی، گفتار …
دکتر محمد علی صحراییان
دکتر امیر رضا عظیمی
دلایل بیماری
علل مولتیپل اسکلروزیس با قطعیت شناخته نشده است. با این وجود فرض بر این است که این عارضه پیامد عوامل متعددی از جمله عوامل ژنتیکی است. هرچند بروز چندین مورد ام.اس در یک خانواده معمول است، اما این یک بیماری ارثی در نظر گرفته نشده و یک بیماری خود ایمنی در نظر گرفته می شود. یعنی سیستم دفاعی بدن به اشتباه می افتد و آنتی بادی تولید می کند تا میلین را خنثی کند. اما میلین دقیقاً ماده ای است که از رشته های عصبی محافظت می کند و امکان انتقال پیام های عصبی را فراهم می کند. مولتیپل اسکلروزیس عمدتاً در میان جوانترها شایع است. طبق مطالعات انجام شده، کمبود ویتامین D و عدم دریافت نور خورشید نیز با خطر ابتلا به ام اس مرتبط است. این بیماری به‌طور معمول در سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی و در زنان حدود 2 برابر مردان اتفاق می‌افتد. همچنین افراد سیگاری بیشتر از غیرسیگاری‌ها در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- علائم ام اس چیست؟
- خستگی
- خواب رفتگی صورت، بدن یا اندام‌ها (دست‌ها و پاها)
- اختلال عملکرد مثانه
- اختلال عملکرد روده‌ای
- مشکلات بینایی
- سرگیجه و احساس منگی
- تغییرات شناختی در مبتلایان به ام اس، شایع است و حدود 50% از بیماران مبتلا تا حدی در این زمینه دچار مشکل می‌شوند.
- اختلال در صحبت کردن
- اختلال در بلع غذا
- کاهش شنوایی
- لرزش غیرقابل کنترل
پرسش‌های بیماران
متداول ترین سوال هایی که برای بیمار مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس پیش می آیند را می توان چنین برشمرد :
تکامل مولتیپل اسکلروزیس در مورد من چگونه است؟
چه درمان هایی می توانند این پیشرفت را کند کنند؟
آیا این درمان ها عوارض جانبی دارند؟ آیا می توانیم آنها را کاهش دهیم؟
آیا باید در تمام عمرم از یک درمان اصلاح کننده بیماری پیروی کنم؟
آیا عوارضی را حفظ خواهم کرد؟ کدام یک؟
آیا به زندگی عادی خود ادامه خواهم داد؟
آیا بیماری را به فرزندانم منتقل خواهم کرد؟
آیا می توانیم بروز تظاهرات عصبی جدید بیماری را پیش بینی کنیم؟
آیا برنامه های درمانی آزمایشی وجود دارد و آیا من واجد شرایط هستم؟
و سوالات دیگری که به شرایط خاص بیمار بستگی دارد.
روش‌های درمان
انتخاب درمان مولتیپل اسکلروزیس به موارد زیر بستگی دارد:
– پیشرفت بیماری
– علائمی که بیمار تجربه می کند
– چگونگی سازگاری بیمار با این علائم
– سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار
– سن و وضعیت سلامت عمومی آنها
– انتخاب های خود بیمار
چگونه مولتیپل اسکلروزیس را درمان کنیم؟
درمان ام اس اغلب شامل داروهای تعدیل کننده بیماری است. این داروها تعداد و شدت بیماری را در کسانی که به این عارضه مبتلا هستند کاهش می‌دهند؛ اما اگر بیماری در حال پیشرفت است، به کاهش عود کمکی نمی‌کنند. درمان MS به طور کلی شامل یک رویکرد چند درمانی به شرح زیر است:
- استفاده از استروئیدها و پلاسمافرزیس برای کوتاه کردن عودها
- استفاده از درمان‌های تعدیل‌کننده بیماری برای جلوگیری از عود و پیشرفت بیماری
- درمان علائم بیماری با استفاده از دارو، فیزیوتراپی، سایر انواع درمان‌های توانبخشی، شیوه زندگی سالم و درمان‌های مکمل
- ارائه مشاوره و پشتیبانی برای افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی. آگاهی بر این بیماری اغلب شوکی بزرگ برای بیمار است که آن را تهدیدی برای تمامیت جسمانی خود می‌داند. مولتیپل اسکلروزیس به دلیل آسیب‌های عملکردی که ایجاد می‌کند، تأثیرات جسمی، اجتماعی و عاطفی بسیار سنگینی دارد. این تأثیر از این جهت پردامنه است که بیماری به روشی کاملاً غیرقابل پیش بینی تکامل می یابد. این ویژگی به بیمار (و همچنین خانواده و نزدیکانش) سازگاری دائمی را تحمیل می کند.
استفاده از نظر کارشناسی در اینگونه موارد به بیمار و همچنین اطرافیانش اجازه می دهد تا جنبه های مختلف این بیماری بسیار خاص را بهتر درک کنند، تغییرات احتمالی را پیش‌بینی کند و برای زندگی آینده‌اش بهتر آماده شود. مهمتر از همه، بیمار می تواند در اجرای یک استراتژی درمانی متناسب با شرایط خود مشارکت فعال داشته باشد.